Budżet miasta jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz prognozą przychodów i rozchodów. Ten plan finansowy, zakłada również wysokość wydatków w danym roku oraz następnych latach. Decyzje o poziomie zadłużeniu mają wpływ na sytuację gminy przez wiele lat.
Aby dobrze zrozumieć funkcje budżetu trzeba pamiętać, że:
- ujęte w budżecie dochody stanowią prognozę;
- wydatki i rozchody to nieprzekraczalne limity;
- uchwalając budżet radni decydują nie tylko o tym, jak duże będą wydatki, jak zmieni się zadłużenie, ale dokonują wyboru zadań, które administracja będzie realizować;
- budżet jest upoważnieniem udzielonym przez Radę Burmistrzowi do zaciągania zobowiązań i dokonywania wydatków, a nie bezwzględnym nakazem do ich dokonywania;
- budżet nie obejmuje wszystkich środków, jakimi dysponuje gmina na realizację jej zadań, ani wszystkich wydatków ponoszonych na wykonanie tych zadań.
Budżet powstaje w kilku etapach:
- oszacowanie dochodów;
- zestawienie wydatków niezbędnych do wypełnienia zadań własnych określonych w art. 6 us. 1 ustawy o samorządzie gminnym, oraz zadań zleconych,
- przygotowanie zestawienia rozchodów, tzn. spłat zaciągniętych pożyczek i kredytów;
- oszacowanie wysokości niezbędnych wydatków inwestycyjnych;
- w przypadku, gdy potrzeby określone w pkt. 2, 3 i 4 przekraczają wysokość środków określonych w pkt. I - określenie wysokości kredytów i pożyczek, czyli przychodów.
Za sporządzenie projektu budżetu i przedstawienie go do 15 listopada Radzie Miasta i Regionalnej Izbie Obrachunkowej, odpowiedzialny jest Burmistrz. Rada powinna uchwalić budżet do 31 grudnia poprzedzającego rok budżetowy, w uzasadnionych przypadkach później, lecz nie później niż 31 marca roku budżetowego.
